خاکبرداری و گودبرداری
هر نوع عملیات خاکی، از تسطیح تا خاکریزی
انواع روش نیل و انکراژ، سازه نگهبانخرپایی، مهار متقابل، تاپداون و دیگر متد لازم برای عملیات خاکی، گودبرداری و خاکبرداری.
برای مشاوره رایگان با کارشناسان کاررس، همین حالا تماس بگیرید.
عملیات خاکی، خاکبرداری و گودبرداری حرفهای
زیربنای مستحکم سازههای ماندگار
عملیات خاکی چیست؟
عملیات خاکی به مجموعهای از اقدامات مهندسی گفته میشود که با هدف آمادهسازی بستر زمین برای اجرای پروژههای عمرانی صورت میگیرد.
این عملیات شامل مراحل مختلفی همچون خاکبرداری، خاکریزی، گودبرداری، تسطیح، تراکم و حملونقل خاک است که با استفاده از ماشینآلات سنگین و ابزارهای تخصصی انجام میشود.
عملیات خاکی از اهمیت بالایی در پروژههای ساختمانی، راهسازی، سدسازی و سایر پروژههای عمرانی برخوردار است، زیرا زیربنای مستحکم و پایداری را برای سازهها فراهم میکند. اجرای دقیق و اصولی عملیات خاکی، نقش مهمی در افزایش عمر مفید سازه، کاهش هزینههای نگهداری و افزایش ایمنی پروژه دارد.
بالاترین کیفت، کمترین زمان، بهترین قیمت
یک تماس با شما فاصله دارند!
راههای ارتباطی کاررس
آدرس: تهران، محمودیه، پلاک 2774
شبکههای اجتماعی ما
دریافت رزومه کاررس، فایل PDF
سوالات متداول
خاکبرداری چیست؟
خاکبرداری به فرآیند برداشتن و جابجایی خاک از سطح زمین گفته میشود. این عملیات معمولاً برای آمادهسازی زمین جهت ساختوساز، احداث جاده، معدنکاری یا کشاورزی انجام میگیرد. خاکبرداری میتواند به صورت دستی با ابزار ساده یا به صورت مکانیزه با استفاده از ماشینآلات سنگین مانند بیل مکانیکی و لودر انجام شود. هدف از خاکبرداری، ایجاد سطحی صاف و هموار یا رسیدن به عمق مورد نظر برای اجرای پروژه است.
انواع خاکبرداری چند دسته است؟
خاکبرداری را میتوان به دو دسته کلی تقسیمبندی کرد: خاکبرداری سطحی و خاکبرداری عمیق. در خاکبرداری سطحی، لایههای بالایی خاک برای تسطیح زمین یا آمادهسازی بستر کشاورزی برداشته میشوند. در خاکبرداری عمیق، خاک تا عمق بیشتری برای احداث پی ساختمانها، کانالها یا تونلها برداشته میشود. نوع خاکبرداری به عواملی مانند جنس خاک، عمق مورد نظر و هدف از عملیات بستگی دارد
گودبرداری چیست؟
گودبرداری به حفاری زمین تا عمق مشخص برای ایجاد فضاهای زیرزمینی مانند فونداسیون ساختمانها، پارکینگهای طبقاتی یا مخازن گفته میشود. گودبرداری معمولاً در پروژههای ساختمانی و عمرانی انجام میشود و نیازمند رعایت اصول ایمنی و مهندسی دقیق است. در گودبرداری، عواملی مانند نوع خاک، عمق گود، سطح آب زیرزمینی و سازههای مجاور باید مورد توجه قرار گیرند.
پایش در گودبرداری چیست؟
پایش در گودبرداری به مجموعهای از اقدامات کنترلی و نظارتی گفته میشود که برای حفظ ایمنی و جلوگیری از ریزش دیوارههای گود انجام میگیرد. این اقدامات شامل اندازهگیری جابجاییها و تغییر شکلهای خاک و سازههای مجاور، بررسی سطح آب زیرزمینی و نصب ابزارهای هشدار دهنده است. پایش در گودبرداری برای تضمین پایداری گود و جلوگیری از خسارات جانی و مالی ضروری است.
گودبرداری اصولی چگونه است؟
گودبرداری اصولی به معنای انجام عملیات حفاری با رعایت کامل اصول ایمنی و مهندسی است. این اصول شامل بررسی دقیق شرایط زمین، طراحی مناسب شیب یا سازه نگهبان، انجام پایش مستمر، رعایت نکات ایمنی برای کارگران و جلوگیری از آسیب به سازههای مجاور است. گودبرداری اصولی همچنین مستلزم استفاده از ماشینآلات مناسب و رعایت استانداردهای مربوط به عمق، شیب و زهکشی گود است. با رعایت این اصول میتوان از خطرات احتمالی مانند ریزش دیوارهها، نشست زمین و آسیب به تأسیسات زیرزمینی جلوگیری کرد.
بهترین زمان گودبرداری چه زمانی است؟
بهترین زمان برای گودبرداری به عوامل مختلفی بستگی دارد. به طور کلی، فصلهای خشک سال (بهار و تابستان) برای گودبرداری مناسبتر هستند، زیرا احتمال بارندگی و نفوذ آب به داخل گود کمتر است. با این حال، در برخی مناطق با شرایط آب و هوایی خاص، ممکن است فصلهای دیگر نیز مناسب باشند. همچنین، باید به برنامه زمانبندی پروژه و زمان مورد نیاز برای اجرای سایر مراحل ساختوساز توجه کرد. در نهایت، بهترین زمان برای گودبرداری زمانی است که شرایط زمین، آب و هوا و برنامه پروژه در بهترین حالت خود باشند.
گودبرداری و خاکبرداری |عملیات خاک
عملیات خاکی
عملیات خاکی به مجموعه اقداماتی گفته میشود که برای آمادهسازی زمین جهت ساختوساز انجام میگیرد. این عملیات شامل خاکبرداری، خاکریزی، گودبرداری، تسطیح و تراکم خاک است. هدف از عملیات خاکی، ایجاد بستری مناسب و پایدار برای سازهها است. این عملیات با استفاده از ماشینآلات سنگین مانند بیل مکانیکی، لودر، گریدر و غلتک انجام میشود.
در پروژههای عمرانی مختلف، عملیات خاکی بخش مهمی از کار را تشکیل میدهد. ساختمانسازی، راهسازی، سدسازی و احداث خطوط راهآهن از جمله مواردی هستند که نیاز به عملیات خاکی دارند. نوع و حجم عملیات خاکی به شرایط زمین، نوع سازه و نیازهای پروژه بستگی دارد.
مراحل عملیات خاکی:
- بررسی و مطالعه زمین: قبل از شروع عملیات، زمین مورد نظر از نظر جنس خاک، شیب، وجود موانع و سایر عوامل بررسی میشود.
- خاکبرداری: در این مرحله، خاک اضافی از محل پروژه برداشته میشود.
- خاکریزی: در صورت نیاز، خاک به محل پروژه آورده شده و برای ایجاد بستر مناسب استفاده میشود.
- تسطیح: سطح زمین برای اجرای فونداسیون و سایر مراحل ساختوساز تسطیح میشود.
- تراکم: خاک با استفاده از غلتکهای مخصوص متراکم میشود تا پایداری و مقاومت لازم را داشته باشد.
نکات مهم در عملیات خاکی:
- انتخاب ماشینآلات مناسب با توجه به نوع و حجم عملیات
- رعایت اصول ایمنی در حین کار
- نظارت دقیق بر مراحل مختلف عملیات
- استفاده از مصالح مناسب برای خاکریزی
با انجام صحیح عملیات خاکی، میتوان بستری مناسب و ایمن برای ساختوساز ایجاد کرد.
خاکبرداری
خاکبرداری یکی از مهمترین عملیاتهای خاکی است که به منظور برداشتن خاک اضافی از سطح زمین انجام میشود. این عملیات در پروژههای مختلفی مانند ساختمانسازی، راهسازی، احداث تونل و معدن کاربرد دارد. هدف از خاکبرداری، ایجاد فضای مناسب برای ساختوساز، تسطیح زمین و رسیدن به تراز مورد نظر است.
روشهای خاکبرداری
روشهای مختلفی برای خاکبرداری وجود دارد که انتخاب روش مناسب به عواملی مانند نوع خاک، حجم خاکبرداری، نوع پروژه و دسترسی به تجهیزات بستگی دارد.
- خاکبرداری دستی
در این روش از ابزارهای دستی مانند بیل، کلنگ و فرغون برای خاکبرداری استفاده میشود. این روش معمولاً برای خاکبرداری در مقیاس کوچک و در مواردی که دسترسی به تجهیزات مکانیکی محدود است، مناسب میباشد.
- خاکبرداری مکانیکی
در این روش از ماشینآلات سنگین مانند بیل مکانیکی، لودر، بولدوزر و گریدر برای خاکبرداری استفاده میشود. این روش برای خاکبرداری در مقیاس بزرگ و در پروژههای عمرانی و ساختمانی مناسب میباشد.
- خاکبرداری با مواد منفجره
در برخی موارد مانند خاکبرداری در مناطق صخرهای و کوهستانی، از مواد منفجره برای شکستن سنگها و تسهیل عملیات خاکبرداری استفاده میشود. این روش نیازمند رعایت نکات ایمنی و مجوزهای لازم میباشد.
انواع خاکبرداری
خاکبرداری را میتوان بر اساس معیارهای مختلفی دستهبندی کرد. در اینجا به برخی از رایجترین انواع خاکبرداری اشاره میکنیم:
- خاکبرداری ساختمانی
این نوع خاکبرداری برای آمادهسازی زمین جهت ساخت ساختمانها، جادهها، پلها و سایر سازهها انجام میشود. در این نوع خاکبرداری، معمولاً گودبرداری برای پی ساختمان، ایجاد ترانشه برای لولههای تأسیسات و تسطیح زمین برای محوطهسازی انجام میگیرد.
- خاکبرداری راهسازی
این نوع خاکبرداری به منظور احداث جادهها، بزرگراهها و خطوط راهآهن انجام میشود. در خاکبرداری راهسازی، عملیات برش و خاکبرداری در زمینهای ناهموار برای ایجاد مسیرهای هموار و با شیب مناسب صورت میگیرد.
- خاکبرداری معدن
این نوع خاکبرداری برای استخراج مواد معدنی مانند زغالسنگ، سنگ آهن و سایر فلزات از زمین انجام میشود. خاکبرداری معدن معمولاً در مقیاس بزرگ و با استفاده از تجهیزات سنگین صورت میگیرد.
- خاکبرداری زیرزمینی
این نوع خاکبرداری برای ایجاد تونلها، چاهها و سایر فضاهای زیرزمینی انجام میشود. خاکبرداری زیرزمینی معمولاً پیچیدهتر و پرخطرتر از خاکبرداری سطحی است.
- خاکبرداری رودخانهای
این نوع خاکبرداری به منظور لایروبی رودخانهها، افزایش عمق آنها و جلوگیری از سیل انجام میشود.
مراحل خاکبرداری
به طور کلی، مراحل خاکبرداری به شرح زیر است:
نقشهبرداری: قبل از شروع عملیات خاکبرداری، نقشهبرداری از زمین برای تعیین موقعیت دقیق ساختمان، مسیر جاده و یا سایر عوارض ضروری است.
بررسی خاک: نوع خاک و ویژگیهای آن مانند میزان رطوبت، تراکم و مقاومت بر روش خاکبرداری و انتخاب تجهیزات تأثیر میگذارد.
دریافت مجوز: در بسیاری از موارد، برای انجام عملیات خاکبرداری نیاز به دریافت مجوز از مراجع ذیصلاح میباشد.
پاکسازی محل: قبل از شروع خاکبرداری، محل مورد نظر باید از گیاهان، سنگها و سایر موانع پاکسازی شود.
علامتگذاری: محل گودبرداری، ترانشهها و سایر نقاط مورد نظر باید به طور واضح علامتگذاری شود.
خاکبرداری: در این مرحله، با استفاده از تجهیزات مناسب مانند بیل مکانیکی، لودر و بولدوزر، خاک از زمین برداشته میشود.
حمل خاک: خاک برداشته شده به محل مناسبی مانند خارج از محوطه پروژه یا نقاط مورد نیاز برای خاکریزی حمل میشود.
تسطیح و کوبش: پس از خاکبرداری، کف گود و یا سطح زمین باید تسطیح و کوبیده شود تا برای مراحل بعدی ساختوساز آماده باشد.
نکات مهم در خاکبرداری:
- نوع خاک: جنس خاک بر روی روش و هزینه خاکبرداری تأثیر میگذارد.
- عمق خاکبرداری: هرچه عمق خاکبرداری بیشتر باشد، هزینه و زمان مورد نیاز برای انجام آن افزایش مییابد.
- شیب زمین: شیب زمین بر روی انتخاب روش خاکبرداری و نوع ماشینآلات تأثیر میگذارد.
- حمل خاک: باید برای حمل خاک برداشته شده به محل مناسب برنامهریزی شود.
- قبل از شروع خاکبرداری، باید مطمئن شوید که تمام مجوزهای لازم را دریافت کردهاید.
- قبل از شروع خاکبرداری، باید محل مورد نظر را به دقت نقشهبرداری کنید و تمام تأسیسات زیرزمینی مانند لولههای آب، گاز و برق را شناسایی کنید.
- در هنگام خاکبرداری باید به ایمنی کارگران توجه ویژهای داشته باشید و تمام نکات ایمنی را رعایت کنید.
- در هنگام خاکبرداری باید به محیط زیست توجه کنید و از آلودگی آن جلوگیری کنید.
نکات ایمنی در خاکبرداری
خاکبرداری یک فعالیت پرخطر است و رعایت نکات ایمنی در آن از اهمیت زیادی برخوردار است. برخی از مهمترین نکات ایمنی در خاکبرداری عبارتند از:
استفاده از تجهیزات ایمنی فردی مانند کلاه ایمنی، کفش ایمنی و عینک محافظ.
بررسی و اطمینان از سلامت تجهیزات و ماشینآلات قبل از شروع به کار.
علامتگذاری محل گودبرداری و نصب حفاظ برای جلوگیری از سقوط افراد و اشیاء.
جلوگیری از تجمع آب در گودبرداری و تأمین زهکشی مناسب.
رعایت فاصله ایمن از لبه گودبرداری و شیبهای ناپایدار.
آموزش کارگران و اطلاعرسانی در مورد خطرات موجود و روشهای کنترل آنها.
حضور مسئول ایمنی در محل و نظارت بر رعایت نکات ایمنی.
دکوپاژ در خاکبرداری چیست؟
دکوپاژ در خاکبرداری به معنی تقسیمبندی محل گودبرداری به بخشهای کوچکتر و مشخص است. این کار به دلایل مختلفی انجام میشود، از جمله:
تسهیل در محاسبه حجم خاکبرداری و برآورد هزینهها.
کنترل بهتر بر عملیات خاکبرداری و جلوگیری از ریزش و رانش زمین.
امکان استفاده از تجهیزات کوچکتر و مانور بهتر در محل گودبرداری.
تسهیل در حمل و نقل خاک برداشته شده.
واحد خاکبرداری چیست؟
واحد خاکبرداری معمولاً متر مکعب است. یعنی حجم خاک برداشته شده را بر حسب متر مکعب اندازهگیری میکنند. در برخی موارد ممکن است از واحدهای دیگری مانند تن یا کیلوگرم نیز استفاده شود.
خاکبرداری ساختمان چیست؟
خاکبرداری ساختمان به عملیات برداشتن خاک و سایر مواد از زمین برای آمادهسازی محل ساخت ساختمان گفته میشود. این عملیات معمولاً شامل گودبرداری برای پی ساختمان، ایجاد ترانشه برای لولههای تأسیسات و تسطیح زمین برای محوطهسازی میباشد.
عملیات خاکبرداری چیست؟
عملیات خاکبرداری شامل مجموعهای از فعالیتها است که برای برداشتن و جابجایی خاک از زمین انجام میشود. این فعالیتها میتواند شامل مراحل مختلفی مانند نقشهبرداری، بررسی خاک، دریافت مجوز، پاکسازی محل، علامتگذاری، خاکبرداری، حمل خاک، تسطیح و کوبش باشد.
منظور از خاکبرداری، آمادهسازی زمین برای اهداف مختلفی مانند ساختوساز، ایجاد فضاهای زیرزمینی، تسطیح زمین و استخراج مواد معدنی است. در واقع، خاکبرداری اولین گام برای شروع بسیاری از پروژههای عمرانی و ساختمانی محسوب میشود.
عوامل موثر بر هزینه خاکبرداری
هزینه خاکبرداری به عوامل مختلفی بستگی دارد که در زیر به برخی از آنها اشاره میکنیم:
- نوع خاک
نوع خاک و ویژگیهای آن مانند میزان رطوبت، تراکم و مقاومت، بر روش خاکبرداری و انتخاب تجهیزات تأثیر میگذارد و در نتیجه هزینه خاکبرداری را تغییر میدهد. به عنوان مثال، خاکبرداری در زمینهای سنگی و سخت، هزینهبرتر از خاکبرداری در زمینهای نرم و ماسهای است.
- حجم خاکبرداری
هرچه حجم خاکبرداری بیشتر باشد، هزینه آن نیز افزایش مییابد. حجم خاکبرداری به عواملی مانند مساحت زمین، عمق گودبرداری و نوع پروژه بستگی دارد.
- دسترسی به محل
دسترسی به محل خاکبرداری نیز بر هزینه آن تأثیر میگذارد. در صورتی که دسترسی به محل دشوار باشد و نیاز به استفاده از راههای فرعی و یا حمل و نقل طولانی باشد، هزینه خاکبرداری افزایش مییابد.
- نوع تجهیزات
نوع تجهیزات مورد استفاده در خاکبرداری نیز بر هزینه آن تأثیر میگذارد. استفاده از تجهیزات سنگین و پیشرفته، هزینه خاکبرداری را افزایش میدهد.
- نیروی انسانی
هزینه نیروی انسانی نیز یکی دیگر از عوامل موثر بر هزینه خاکبرداری است. تعداد کارگران، مهارت آنها و مدت زمان مورد نیاز برای انجام کار، بر هزینه نیروی انسانی تأثیر میگذارد.
- دفع خاک
دفع خاک برداشته شده نیز هزینه بر است. در برخی موارد ممکن است نیاز به حمل خاک به فواصل دور و یا پرداخت هزینه برای دفع آن در مکانهای مجاز باشد.
برآورد هزینه خاکبرداری
برای برآورد هزینه خاکبرداری، ابتدا باید حجم خاکبرداری را محاسبه کرد. سپس با توجه به عوامل موثر بر هزینه خاکبرداری که در بالا ذکر شد، میتوان هزینه تقریبی خاکبرداری را برآورد کرد. بهتر است برای برآورد دقیقتر هزینه خاکبرداری، با شرکتهای متخصص در این زمینه مشورت کنید.
کاربردهای خاکبرداری
خاکبرداری در زمینههای مختلفی کاربرد دارد که در زیر به برخی از آنها اشاره میکنیم:
ساختمانسازی: خاکبرداری برای احداث پی ساختمان، پارکینگ و سایر فضاهای زیرزمینی انجام میشود.
راهسازی: خاکبرداری برای احداث جادهها، بزرگراهها و خطوط راهآهن انجام میشود.
معادن: خاکبرداری برای استخراج مواد معدنی مانند زغالسنگ، سنگ آهن و سایر فلزات انجام میشود.
کشاورزی: خاکبرداری برای تسطیح زمینهای کشاورزی و ایجاد کانالهای آبیاری انجام میشود.
محوطهسازی: خاکبرداری برای ایجاد فضای سبز، ساخت استخر و سایر عناصر محوطهسازی انجام میشود.

گودبرداری چیست؟
گودبرداری به عملیاتی گفته میشود که در آن، خاک از سطح زمین به عمق مشخصی برداشته میشود تا فضایی برای ساخت فونداسیون، زیرزمین، استخر و یا سایر تأسیسات زیرزمینی ایجاد شود.
گودبرداری یکی از مراحل مهم در پروژههای عمرانی است که نیازمند دقت و رعایت اصول فنی و ایمنی میباشد. گودبرداری میتواند به صورت دستی یا با استفاده از ماشینآلات سنگین مانند بیل مکانیکی، لودر و بلدوزر انجام شود.
در واقع، گودبرداری به معنای ایجاد یک گود یا حفره در زمین است که میتواند ابعاد و عمقهای مختلفی داشته باشد.
هدف از گودبرداری میتواند متفاوت باشد، اما به طور کلی برای ایجاد فضا جهت پیسازی ساختمان، احداث زیرزمین، کانالکشی، نصب لولههای تاسیسات و … انجام میشود.
معنی گودبرداری چیست؟
واژه “گودبرداری” از دو بخش “گود” به معنای حفره و “برداری” به معنای برداشتن تشکیل شده است. بنابراین، معنی گودبرداری به طور ساده “برداشتن خاک و ایجاد حفره در زمین” است. این واژه در زبان انگلیسی با Excavation معادلسازی میشود.
هدف از گودبرداری چیست؟
همانطور که اشاره شد، گودبرداری به منظورهای مختلفی انجام میشود. برخی از مهمترین اهداف گودبرداری عبارتند از:
- احداث فونداسیون و پی ساختمان: گودبرداری برای ایجاد فضای مناسب جهت پیسازی و احداث فونداسیون ساختمان ضروری است.
- ساخت زیرزمین: برای ساخت زیرزمین در ساختمانها، نیاز به گودبرداری تا عمق مورد نظر است.
- احداث استخر: گودبرداری برای ساخت استخرهای شنا در منازل، ویلاها و اماکن تفریحی انجام میشود.
- کانالکشی و نصب لولههای تاسیسات: برای عبور لولههای آب، فاضلاب، گاز و کابلهای برق، نیاز به حفر کانال در زمین است که از طریق گودبرداری انجام میشود.
- احداث تونل و راههای زیرزمینی: گودبرداری یکی از مراحل اصلی در ساخت تونلها و راههای زیرزمینی است.
- استخراج معادن: برای استخراج منابع معدنی از زمین، نیاز به انجام عملیات گودبرداری در معادن است.
حفاری و گودبرداری دو واژه هستند که اغلب به جای یکدیگر استفاده میشوند، اما در واقع تفاوتهایی با هم دارند.
حفاری به فرآیند کندن و برداشتن مواد از زمین با استفاده از ابزارهای دستی یا مکانیکی گفته میشود، در حالی که گودبرداری به طور خاص به ایجاد گود یا حفره در زمین برای اهداف ساختوساز اشاره دارد.
به عبارت دیگر، گودبرداری نوعی حفاری است که با هدف ایجاد فضای مناسب برای ساختوساز انجام میشود.
انواع گودبرداری:
- گودبرداری باز: در این روش، کل محوطه مورد نظر به صورت باز خاکبرداری میشود. این روش برای پروژههای کوچک و در مکانهایی که فضای کافی وجود دارد، مناسب است.
- گودبرداری محدود: در این روش، تنها بخشی از محوطه که برای ساخت فونداسیون یا سایر تأسیسات لازم است، خاکبرداری میشود. این روش برای پروژههای بزرگ و در مکانهایی که فضای محدود است، مناسب است.
گودبرداری را میتوان بر اساس معیارهای مختلفی دستهبندی کرد. برخی دیگر از رایجترین انواع گودبرداری عبارتند از:
- گودبرداری دستی: این نوع گودبرداری با استفاده از ابزارهای دستی مانند بیل و کلنگ انجام میشود و برای پروژههای کوچک و کمعمق مناسب است.
- گودبرداری مکانیکی: در این روش از ماشینآلات سنگین مانند بیل مکانیکی، لودر و بلدوزر برای برداشتن خاک و سنگ استفاده میشود. این روش برای پروژههای بزرگ و عمیقتر کارآمدتر است.
- گودبرداری ترانشهای: این نوع گودبرداری برای حفر کانالهای باریک و طولانی به منظور نصب لولههای تاسیسات، کابلهای برق و … انجام میشود.
- گودبرداری زیر آبی: این روش برای گودبرداری در زیر آب، مانند احداث پایههای پل و سکوهای نفتی استفاده میشود.
مراحل گودبرداری:
- نقشهبرداری و تعیین محل گود: ابتدا با استفاده از نقشههای اجرایی، محل دقیق گود تعیین میشود.
- خاکبرداری: خاک با استفاده از ماشینآلات مناسب مانند بیل مکانیکی و لودر برداشته میشود.
- حمل خاک: خاک برداشته شده به محل مناسبی منتقل میشود.
- تسطیح کف گود: کف گود با استفاده از گریدر و سایر ماشینآلات تسطیح میشود.
- اجرای سیستم زهکشی: در صورت نیاز، سیستم زهکشی برای خروج آبهای سطحی و زیرزمینی اجرا میشود.
نکات مهم در گودبرداری:
- بررسی جنس خاک و سطح آب زیرزمینی: قبل از شروع گودبرداری، باید جنس خاک و سطح آب زیرزمینی مورد بررسی قرار گیرد.
- تأمین پایداری دیوارههای گود: برای جلوگیری از ریزش دیوارههای گود، باید از روشهای مناسبی مانند اجرای سازه نگهبان استفاده شود.
- رعایت اصول ایمنی: در حین گودبرداری، باید اصول ایمنی به دقت رعایت شود تا از وقوع حوادث جلوگیری شود.
پایش در گودبرداری چیست؟
پایش در گودبرداری به فرآیند نظارت و کنترل مداوم بر وضعیت گود و دیوارههای آن گفته میشود. این کار به منظور شناسایی حرکات و تغییر شکلهای احتمالی در دیوارهها و جلوگیری از ریزش آنها انجام میشود. پایش گودبرداری میتواند شامل اندازهگیریهای منظم، نصب ابزارهای کنترل و بازرسیهای دوره ای باشد.
روشهای پایش
روشهای مختلفی برای پایش گودبرداری وجود دارد که برخی از آنها عبارتند از:
- اندازهگیریهای سطحی: این روش شامل اندازهگیری جابجاییهای سطحی زمین در اطراف گود با استفاده از ابزارهایی مانند توتال استیشن و GPS است.
- اندازهگیریهای زیرسطحی: این روش شامل نصب ابزارهایی مانند انکلینومتر و پیزومتر در داخل خاک برای اندازهگیری جابجاییها و فشار آب در زیر سطح زمین است.
- بازرسیهای چشمی: بازرسیهای منظم توسط افراد متخصص برای شناسایی علائم هشدار دهنده مانند ترکها و تغییر شکلها در دیوارههای گود انجام میشود.
عوامل موثر بر پایداری گود
عوامل مختلفی میتوانند بر پایداری گود و دیوارههای آن تأثیرگذار باشند، از جمله:
- جنس خاک: نوع خاک نقش مهمی در پایداری گود دارد. خاکهای رسی معمولاً پایدارتر از خاکهای ماسهای هستند.
- عمق گود: هرچه عمق گود بیشتر باشد، احتمال ریزش دیوارهها نیز بیشتر است.
- شیب دیوارهها: شیب دیوارههای گود باید به گونهای باشد که از ریزش آنها جلوگیری شود.
- سطح آبهای زیرزمینی: وجود آب در خاک میتواند پایداری گود را کاهش دهد.
- بارهای وارده: بارهای وارده از ساختمان و سایر عوامل میتوانند بر پایداری گود تأثیرگذار باشند.
روشهای پایدارسازی گود
برای پایدارسازی دیوارههای گود و جلوگیری از ریزش آنها، از روشهای مختلفی استفاده میشود، از جمله:
- شیببندی: در این روش، دیوارههای گود با شیب مناسب حفر میشوند تا از ریزش آنها جلوگیری شود.
- مهار بندی: در این روش، از عناصر مهاری مانند شمع، سپر و انکراژ برای پایدارسازی دیوارهها استفاده میشود.
- دیوار حائل: در این روش، از دیوارهای حائل مانند دیوار سنگی، دیوار بتنی و دیوار خاکی مسلح برای نگهداری خاک استفاده میشود.
هزینه گودبرداری
هزینه گودبرداری به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله:
- نوع خاک: هزینه گودبرداری در خاکهای سخت و سنگی بیشتر از خاکهای نرم است.
- عمق گود: هرچه عمق گود بیشتر باشد، هزینه گودبرداری نیز بیشتر خواهد بود.
- حجم خاکبرداری: حجم خاک برداشته شده نیز بر هزینه گودبرداری تأثیرگذار است.
- روش گودبرداری: هزینه گودبرداری مکانیکی بیشتر از گودبرداری دستی است.
- محل پروژه: هزینه گودبرداری در مناطق شهری معمولاً بیشتر از مناطق روستایی است.
خاکریزی
خاکریزی عملیاتی است که در آن خاک به محل پروژه حمل و برای افزایش ارتفاع زمین، ایجاد بستر مناسب برای ساخت و ساز، پر کردن گودالها و یا تسطیح زمین استفاده میشود. این عملیات در پروژههای مختلفی مانند ساختمان سازی، راهسازی، سد سازی و محوطه سازی کاربرد دارد.
انواع خاکریزی:
- خاکریزی معمولی: در این روش، خاک به صورت لایه لایه در محل مورد نظر ریخته و متراکم میشود. این روش برای اکثر پروژههای خاکریزی مناسب است.
- خاکریزی کنترل شده: در این روش، خاک با استفاده از تجهیزات خاص و با دقت بیشتری ریخته و متراکم میشود. این روش برای پروژههایی که نیاز به دقت بالا و کنترل تراکم دارند، مانند سد سازی، مناسب است.
- خاکریزی هیدرولیکی: در این روش، خاک به صورت دوغاب با آب مخلوط شده و به محل مورد نظر پمپ میشود. این روش برای پر کردن گودالهای عمیق و یا مناطقی که دسترسی به آنها مشکل است، مناسب است.
مراحل خاکریزی:
- انتخاب خاک مناسب: خاک مورد استفاده برای خاکریزی باید با توجه به نوع پروژه و شرایط زمین انتخاب شود.
- حمل خاک: خاک با استفاده از کامیون، لودر و یا سایر وسایل نقلیه به محل پروژه حمل میشود.
- پخش خاک: خاک به صورت لایه لایه در محل مورد نظر پخش میشود.
- تراکم خاک: خاک با استفاده از غلتکهای مخصوص متراکم میشود تا به تراکم مورد نظر برسد.
- تسطیح: سطح خاکریزی با استفاده از گریدر تسطیح میشود.
نکات مهم در خاکریزی:
- جنس خاک: جنس خاک مورد استفاده باید با توجه به نوع پروژه و شرایط زمین انتخاب شود.
- تراکم خاک: تراکم خاک باید به دقت کنترل شود تا به تراکم مورد نظر برسد.
- زهکشی: در صورت نیاز، باید سیستم زهکشی برای خروج آبهای سطحی و زیرزمینی اجرا شود.
- کنترل کیفیت: در تمام مراحل خاکریزی باید کنترل کیفیت انجام شود تا از کیفیت کار اطمینان حاصل شود.
با رعایت نکات فوق، میتوان عملیات خاکریزی را به صورت اصولی و کارآمد انجام داد و بستری مناسب برای ساخت و ساز و یا سایر اهداف پروژه ایجاد کرد.
نیل و انکراژ
نیل و انکراژ از جمله روشهای پایدارسازی گود در پروژههای عمرانی هستند که برای جلوگیری از ریزش دیوارههای گود و ایجاد فضای کار امن مورد استفاده قرار میگیرند. این روشها به ویژه در مناطق شهری که فضای محدود است و امکان اجرای سازههای نگهبان سنتی وجود ندارد، بسیار کاربردی هستند.
نیلینگ:
- در روش نیلینگ، میلگردهای فولادی با قطر و طول مشخص به داخل دیواره گود کوبیده میشوند.
- این میلگردها با استفاده از دوغاب سیمان به خاک اطراف خود متصل میشوند و به این ترتیب، یک دیوار مسلح ایجاد میکنند.
- نیلینگ برای گودهایی با عمق متوسط مناسب است.
انکراژ:
- در روش انکراژ، کابلهای فولادی با مقاومت بالا به داخل دیواره گود نصب میشوند.
- این کابلها با استفاده از مهارهای مخصوص به سازههای مقاوم در خارج از گود متصل میشوند.
- انکراژ برای گودهایی با عمق زیاد و در مکانهایی که نیاز به پایداری بالا است، مناسب است.
مزایای استفاده از نیل و انکراژ:
- افزایش پایداری دیوارههای گود
- کاهش جابجایی و نشست زمین
- امکان اجرا در فضاهای محدود
- سرعت اجرای بالا
- هزینه نسبتاً پایین
نکات مهم در اجرای نیل و انکراژ:
- طراحی صحیح و مطابق با شرایط زمین
- استفاده از مصالح با کیفیت
- اجرای صحیح و مطابق با دستورالعملها
- نظارت دقیق در حین اجرا
سازه نگهبان خرپایی
سازه نگهبان خرپایی یکی از روشهای متداول برای پایدارسازی دیوارههای گود در عملیات خاکی است. این سازه از مجموعهای از اعضای قائم، افقی و مورب تشکیل شده که به شکل خرپا به یکدیگر متصل میشوند. سازه نگهبان خرپایی با انتقال نیروی رانش خاک به زمین، از ریزش دیوارههای گود جلوگیری میکند.
اجزای سازه نگهبان خرپایی:
- اعضای قائم: این اعضا به صورت عمودی در داخل گود قرار میگیرند و نیروی رانش خاک را به اعضای افقی و مورب منتقل میکنند.
- اعضای افقی: این اعضا به صورت افقی بین اعضای قائم قرار میگیرند و به توزیع نیرو در سازه کمک میکنند.
- اعضای مورب: این اعضا به صورت مورب بین اعضای قائم و افقی قرار میگیرند و به افزایش مقاومت سازه در برابر نیروهای جانبی کمک میکنند.
- ریشه: ریشهها در انتهای اعضای قائم قرار میگیرند و به انتقال نیرو به زمین کمک میکنند.
مراحل اجرای سازه نگهبان خرپایی:
- حفر چاه: ابتدا چاههایی برای قرار دادن اعضای قائم در محل مورد نظر حفر میشود.
- نصب اعضای قائم: اعضای قائم در داخل چاهها قرار داده شده و با بتن تثبیت میشوند.
- نصب اعضای افقی و مورب: اعضای افقی و مورب به اعضای قائم متصل میشوند.
- اتصال به ریشه: ریشهها به انتهای اعضای قائم متصل میشوند.
- بتن پاشی: دیواره گود با بتن پاشی میشود تا از ریزش خاک جلوگیری شود.
مزایای سازه نگهبان خرپایی:
- مقاومت بالا: سازه نگهبان خرپایی مقاومت بالایی در برابر نیروهای جانبی دارد.
- سرعت اجرای بالا: این سازه را میتوان به سرعت اجرا کرد.
- قابلیت استفاده مجدد: اعضای سازه نگهبان خرپایی را میتوان پس از اتمام پروژه جمع آوری و در پروژههای دیگر استفاده کرد.
- هزینه مناسب: هزینه اجرای سازه نگهبان خرپایی نسبت به سایر روشهای پایدارسازی گود کمتر است.
نکات مهم در اجرای سازه نگهبان خرپایی:
- طراحی دقیق: طراحی سازه نگهبان خرپایی باید با توجه به شرایط زمین و عمق گود انجام شود.
- استفاده از مصالح با کیفیت: استفاده از مصالح با کیفیت در اجرای سازه نگهبان خرپایی بسیار مهم است.
- اجرای دقیق: اجرای سازه نگهبان خرپایی باید با دقت و طبق نقشههای اجرایی انجام شود.
- نظارت دقیق: نظارت دقیق بر مراحل اجرای سازه نگهبان خرپایی ضروری است.
مهار متقابل
مهار متقابل یا استرات یکی دیگر از روشهای موثر برای پایدارسازی گود در پروژههای ساختمانی و عمرانی است. در این روش از اعضای فشاری افقی یا مایل به نام “استرات” استفاده میشود که بین دو دیواره مقابل گود قرار میگیرند و با اعمال نیروی فشاری، از نزدیک شدن دیوارهها و ریزش آنها جلوگیری میکنند.
مراحل اجرای مهار متقابل:
- گودبرداری مرحلهای: گودبرداری به صورت مرحلهای و در عمقهای کم انجام میشود.
- نصب اعضای قائم: در هر مرحله از گودبرداری، اعضای قائم (معمولاً شمشهای فولادی یا بتنی) در دو طرف گود نصب میشوند.
- نصب استراتها: استراتها بین اعضای قائم مقابل هم قرار داده شده و با استفاده از جکهای هیدرولیکی به آنها فشرده میشوند.
- ادامه گودبرداری: پس از نصب استراتها، گودبرداری تا مرحله بعدی ادامه مییابد و مراحل فوق تکرار میشود.
مزایای مهار متقابل:
- سادگی و سرعت اجرا: نسبت به سایر روشهای پایدارسازی گود، اجرای مهار متقابل سادهتر و سریعتر است.
- هزینه کمتر: معمولاً هزینه اجرای مهار متقابل نسبت به روشهایی مانند سازه نگهبان خرپایی کمتر است.
- فضای کار بیشتر: استفاده از مهار متقابل فضای کار بیشتری را در داخل گود فراهم میکند.
- قابلیت انعطاف: این روش قابلیت انعطاف بالایی دارد و میتوان آن را با شرایط مختلف زمین و عمق گود سازگار کرد.
نکات مهم در اجرای مهار متقابل:
- طراحی دقیق: طراحی مهار متقابل باید با توجه به شرایط زمین، عمق گود و بارهای موجود انجام شود.
- کیفیت مصالح: استفاده از مصالح با کیفیت برای اجرای استراتها و اعضای قائم ضروری است.
- کنترل جابجایی: در حین اجرا باید جابجایی دیوارههای گود به دقت کنترل شود.
- نظارت دقیق: نظارت دقیق بر مراحل اجرا و کنترل کیفیت کار از اهمیت بالایی برخوردار است.
تاپ داون
تاپ داون یک روش مدرن و کارآمد برای ساخت سازههای زیرزمینی و گودبرداری در مناطق شهری با تراکم بالا است. در این روش، ساخت سازه از بالا به پایین و همزمان با گودبرداری انجام میشود. به عبارت دیگر، ابتدا طبقات بالایی سازه ساخته میشوند و سپس با استفاده از آنها به عنوان سازه نگهبان، گودبرداری و ساخت طبقات پایینتر انجام میشود.
مراحل اجرای تاپ داون:
- اجرای شمعها: در ابتدا، شمعهای بتنی در محل ستونهای سازه اجرا میشوند.
- ساخت سقف طبقه اول: سقف طبقه اول بر روی شمعها ساخته میشود.
- گودبرداری و اجرای دیوارههای طبقه اول: گودبرداری تا عمق طبقه اول انجام شده و دیوارههای آن ساخته میشوند.
- ساخت سقف طبقه دوم: سقف طبقه دوم بر روی دیوارههای طبقه اول ساخته میشود.
- تکرار مراحل 3 و 4 برای طبقات پایینتر: مراحل گودبرداری و ساخت دیوارهها و سقف برای طبقات پایینتر تکرار میشود تا به عمق مورد نظر برسد.
مزایای تاپ داون:
- کاهش زمان ساخت: با توجه به اینکه ساخت سازه و گودبرداری به صورت همزمان انجام میشود، زمان ساخت به طور قابل توجهی کاهش مییابد.
- کاهش اختلال در محیط اطراف: با توجه به اینکه گودبرداری به صورت مرحلهای انجام میشود، اختلال در محیط اطراف به حداقل میرسد.
- افزایش ایمنی: استفاده از طبقات بالایی به عنوان سازه نگهبان، ایمنی کار را افزایش میدهد.
- امکان ساخت در فضاهای محدود: این روش برای ساخت سازه در مناطق شهری با فضای محدود بسیار مناسب است.
نکات مهم در اجرای تاپ داون:
- طراحی دقیق: طراحی روش تاپ داون باید با توجه به شرایط زمین، عمق گود و بارهای موجود انجام شود.
- کنترل کیفیت: کنترل کیفیت مصالح و اجرای دقیق مراحل ساخت از اهمیت بالایی برخوردار است.
- مدیریت ریسک: با توجه به پیچیدگی این روش، مدیریت ریسک و پیشبینی مشکلات احتمالی ضروری است.
با رعایت نکات فوق، میتوان از روش تاپ داون برای ساخت سازههای زیرزمینی و گودبرداری در مناطق شهری استفاده کرد و از مزایای آن بهره برد.